Waarom het opvoeden van kinderen met HP zo lastig is?

Om deze vraag te beantwoorden is het handig om eerst deze vraag te stellen. 

Wat zijn hechtingsproblemen nou eigenlijk? 

Een Reactieve Hechtingsstoornis, onveilige gehechtheid of hechtingsproblemen is een disfunctie van het brein dat is veroorzaakt door vroegkinderlijk trauma tijdens de eerste jaren van een kinderleven.

Externaliserend versus Internaliserend 

Onveilig gehechte kinderen hebben het gevoel gehad dat zij niet op hun verzorgers konden bouwen en/of vertrouwen.  Zij hebben zich aangeleerd dat zij op zichzelf zijn aangewezen voor regulatie van emoties of het bevredigen van behoeften.  Zij gaan daarom niet opzoek naar nabijheid bij ziekte, pijn of troost. Dit zorgt ervoor dat hun brein niet op de juiste manier wordt ontwikkeld. Een kinderbrein heeft de liefdevolle zorg van een volwassenen nodig om goed te ontwikkelen. 

Als deze kinderen ouder worden laten zij onaangepast gedrag zien wat er op verschillende manieren uit kan zien. Soms is dit gedrag heel externaliserend; agressie, geweld, schelden of schreeuwen. Soms is dit gedrag internaliserend: deze kinderen zijn angstig, onzeker, verstarren bij stress en komen tot weinig actie. Vaak laten kinderen bij vreemden sociaal passend gedrag zien terwijl ze thuis hun trauma gedrag laten zien, dit noemen wij ‘de twee gezichten’. Daarom zien anderen vaak niet de strijd die ouders in het gezin voeren , dit maakt het voor ouders super lastig om aan anderen uit te leggen wat hechtingsproblemen zijn en hoe dit voor hen is. 

Vreemden kunnen namelijk niet goed het verschil onderscheiden tussen sociaal gewenst gedrag en manipulerend gedrag, dit is omdat onveilig gehechte kinderen dit sociaal gewenste gedrag tot in de puntjes hebben ontwikkeld. En daarom is het zelfs voor de reguliere hulpverlening lastig om de diagnose te stellen, ook zij vallen in deze valkuil als zij niet goed op de hoogte zijn van trauma en hechting. 

Manipuleren 

Kinderen met hechtingsproblemen hebben zo hun ‘favoriete’ volwassenen, dit zijn meestal mensen die iets voor hen kunnen betekenen, waar zij iets bij gedaan kunnen krijgen. Bij hulpverleners die niet op de hoogte zijn van hechting vinden zij het vaak heerlijk om de ‘zielige ik’ te laten zien: ik mag van mijn moeder niet dit, of mijn vader zegt altijd dit tegen mij. Andere favorieten volwassenen zijn vaak mensen die zij kunnen manipuleren om dingen voor hen te regelen of die er andere regels op na houden dan hun ouders.

Daarom kunnen onveilig gehechte kinderen kil en meedogenloos overkomen als je achter deze twee gezichten komt. Het is goed om te weten dat het brein van kinderen met hechtingsproblemen heel anders werkt en dat dit de reden is dat zij zo kunnen reageren en gedragen. Het is niet hun fout, al lijkt dit natuurlijk wel zo. Maar hun brein werkt niet op de juiste manier waardoor zij dit opmerkelijke gedrag laten zien. Dit gedrag maken de ouders van deze kinderen al jarenlang achter de voordeur mee. En dit is ook waarom ouders van kinderen met hechtingsproblemen hele andere opvoed-skills zijn gaan toepassen dan ouders van veilig gehechte kinderen. 

Ouders van onveilig gehechte kinderen hebben te maken met kinderen die: 

1. Sociaal gewenst gedrag laten zien bij vreemden waar zij vreemden mee willen manipuleren om dingen van hen gedaan te krijgen
2. Geen verschil in intimiteit bij vreemden of directe familie laten zien, net zo makkelijk bij vreemden opschoot gaan zitten, handje geven of met hen mee gaan.
3. Destructief kunnen zijn naar zichzelf, anderen of spullen, en daarom 24/7 toezicht nodig hebben om zichzelf en anderen veilig te houden
4. Op onbewaakte momenten per ongeluk/express huisdieren of kleine broertjes of zusjes pijn doen
5. Er eigenaardige eetgewoonten op na houden, ook hier is telkens toezicht nodig
6. Constant proberen om mensen tegen elkaar op te zetten, triangulatie
7. Anderen over dingen of situaties vals beschuldigen, beter om niet alleen met een kind met HP te zijn
8. Heel goed kunnen liegen en je op het 'verkeerde been' zetten
9. Vinden dat ze overal recht op hebben en dit ook eisen
10. Niet goed met leeftijdsgenootjes om kunnen gaan, daar ook constant toezicht bij nodig hebben
11. Zonder toezicht zichzelf of anderen in gevaar kunnen brengen door bijvoorbeeld een vuurtje maken in de slaapkamer, zeep in de vissenkom doen, broertje de trap op laten gaan terwijl het daar nog veel te jong voor is en ga zo maar door
12. Behoefte hebben aan gepast emoties van ouders om de boel niet nog meer te laten escaleren, ouders moeten zo neutraal mogelijk blijven bij ongepast én gepast gedrag
13. Niet aangeraakt willen worden of alleen ouders aanraken of intimiteit opzoeken om iets gedaan te krijgen of te verbloemen
14. Een hele onzekere toekomst in vooruitzicht hebben, gaan zij hun opleiding goed afronden, gaan zij later een baan vinden die bij hen past?
15. Die veel moeite hebben met het maken van gezonde relaties
16. En ga zo maar door…

Geef hem maar een weekje met mij mee! 

Dus als je volgende keer een ouder van een kind met hechtingsproblemen tegenkomt met ‘stoom uit de oren’ weet dat deze ouder vaak al een jarenlange eenzame strijd voert om met deze diagnose om te gaan. Het laatste wat deze ouders kunnen gebruiken zijn ‘goed bedoelde’ opmerkingen zoals: Geef hem maar een weekje met mij mee. Geloof mij, daar ga je spijt van krijgen. Of: Ah, daar groeit hij of zij wel overheen. Nee, kinderen groeien niet over vroegkinderlijk trauma heen. Zij hebben daar trauma behandeling voor nodig samen met de juiste opvoedtools voor thuis zodat er gewerkt kan worden aan het helen van het trauma en de verstoorde hechting. 

Hoe kan jij een ouder van een kind met HP helpen?

Als jij een ouder van een kind met hechtingsproblemen kent, zie hen dan niet als ouders die niet kunnen opvoeden. Zie hen als ouders die voor hun kinderen vechten met alles wat zij in hun macht hebben. En begrijp dat je geen idee hebt wat er allemaal in hun leven speelt en hoe zwaar hun leven misschien is. En dat zij jouw goed bedoelde adviezen niet goed kunnen ontvangen omdat het voelt als kritiek op hun opvoeding en dat zij waarschijnlijk alle reguliere tools en tips al 100 x uitgebreid hebben geprobeerd . Voor het opvoeden van kinderen met trauma zijn hele specifieke opvoedmethoden nodig. Alleen met deze tools en strategieën kunnen ouders van deze kinderen een nieuwe start maken, een trauma sensitieve manier van opvoeden van hun getraumatiseerde kind. En daar kunnen ze alle hulp van jou bij gebruiken. 

Hulp vragen zijn ouders van kinderen met hechtingsproblemen niet zo goed in dus wat jij zou kunnen doen is vragen: hoe kan ik je helpen, waar zou ik mijn bijdrage in kunnen leveren zodat jij er voor jouw kind kan zijn. 

Hoe zou jij geholpen willen worden bij het opvoeden van jouw kind met hechtingsproblemen?

Deel het in de onderstaande reactiebox en wie weet kun jij anderen inspireren om ouders van deze kinderen beter te kunnen helpen!